Geçitler ve Gabariler Modülü Ders Notları Bölüm -2
Bu ders notu; MEGEP tarafından geliştirilen Alt Yapı Elemanları dersine ait modüllerdeki ders notlarını içerir. Bu modülün ders kitabını indirmek http://megep.meb.gov.tr/ adresini ziyaret ediniz.
GABARİLERİN KONTROLÜ
Gabari Tanımı ve Çeşitleri
Demiryolu vasıtalarının emniyetle seyri için demir yolunun iki tarafına ve üzerine bırakılan boşluğa gabari denir.
Gabariler;
Yolcu peronları
Tünel, yük, yapı ve taşıt gabarileri
Yükleme gabarisi olmak üzere dört gruba ayrılır.
Yolcu Peronları
Yolcuların yolcu ve banliyö trenlerine rahatlıkla inip binebilmesi için inşaa edilen tesislerdir.
> Küçük istasyonlarda yol aralarına peron yerine yolcuların inip binebilmesi için 21-25 cm yüksekliğinde yapılan dolguya peronbelj adı verilir.
> Yükseklikleri, ray mantar seviyesinden itibaren 38 cm olan peronlara alçak peron denir.
> Yükseklikleri, ray mantar seviyesinden itibaren 76 cm olan peronlara normal peron denir.
> Daha ziyade banliyö mıntıkalarında inşaa edilen ve yükseklikleri 105 cm olan peronlara yüksek peron denir.
Y = Yaklaşma miktarı
h = En yüksek peron yüksekliği (1,05 m=1050 mm.)
e = Ray mihverleri arası mesafe
Y = h x d / e = 1050 x d /1500 = 0,7 x d dever formülü ile bulunur.
Dever, değişken olduğundan kurplu peronlarda, peron mesafesi olan 1,70 m =1700 mm’ye 0,7 x d formülünden bulunan değer hesap edilerek peron kenarından yol ekseni arasındaki yeni mesafe hesaplanmış olur.
Yük Rampaları
Yük vagonlarına eşya, kömür, taşıtların yüklenmesi ve boşaltılması için yapılan tesislerdir. Yüksekliği 1.12 m olup rampa kenarı ile yol ekseni arasındaki mesafe 1.70 mdir. Rampa tarafı ray dışı ile rampa kenarı arası mesafe ise 1,70- 0,75 = 0,95 m’dir.
Tünel, Yük, Yapı ve Taşıt Gabarileri
Çeşitleri ve ölçüleri aşağıdadır.
Yükseklik En
Tünel gabarisi 5.40 m 5.00 m
Yapı gabarisi 4.80 m 4.00 m
Yük gabarisi 4.65 m 3.15 m
Taşıt gabarisi 4.28 m 3.15 m
İstasyonların esas yolları daima serbest bırakılmalıdır. Trenlerin seyrine mani olmaması için alet, edevat vs. malzemeden hiçbiri yol üzerinde rayların yakınına bırakılmamalıdır.
Bu amaçla;
> Dış rayın iç kenarından itibaren 80 – 125 cm mesafede yolun iki tarafına konulacak eşya ve malzemenin yüksekliği rayın üst seviyesinden 20 cm’yi geçemez.
> Yol kenarına istif edilmiş ve orada çok az kalacak olan yontma taş, sandık, çuval, travers ve benzeri eşya ile en yakın rayın iç kenarı arasında en az 125 cm mesafe bırakılmalıdır.
> Toprak, balast gibi şev teşkil edecek eşya ve malzemeye gelince bunlar için rayın iç kenarı ile şev eğimi arasında 50 cm’lik bir mesafe kafidir. Ancak şevin muntazam surette tanzim edilmiş olması gerekir.
Yükleme Gabarisi
Üzeri ve yanları açık vagonlara yapılacak yüklemenin normal yük gabarisini taşmamasının kontrolü için özellikle yüklemenin çok olduğu garlarda yapılan gabariye yükleme gabarisi denir. Vagonun yükü, hiçbir surette yükleme gabarisine dokunmamalıdır. Dokunduğu hâllerde seferden alıkonulur.