Dhaka Metro Hızlı Raylı Transit Sistemi, Bangladeş

Hızla büyüyen Dhaka şehrinin ulaşım sorunlarına çözüm bulmak amacıyla hayata geçirilen Dhaka Metro Hızlı Raylı Transit (MRT) sistemi, şehrin geleceğine yön verecek büyük ölçekli bir projedir. Projenin temel amacı, Dhaka’nın artan nüfusunun ihtiyaçlarını karşılayacak, trafik tıkanıklığını azaltacak ve çevre dostu bir toplu taşıma ağı oluşturmaktır. Bu makalede, Dhaka Metro MRT sisteminin planlaması, inşası, finansmanı ve gelecekteki etkileri detaylı olarak ele alınacaktır. Özellikle, projenin amiral gemisi olan 6. Hattın inşası ve işletmeye alınması sürecindeki aşamalar, kullanılan teknolojiler ve karşılaşılan zorluklar incelenecektir. Ayrıca, diğer hatların planlama ve uygulama aşamalarıyla ilgili bilgiler de sunulacaktır. Sonuç olarak, bu projenin Dhaka’nın sürdürülebilir ulaşım altyapısına yapacağı katkılar ve karşılaşılması muhtemel gelecek zorluklar değerlendirilecektir.

6. Hattın İnşaatı ve İşletmeye Alınması

Dhaka Metro MRT projesinin ilk hayata geçen hattı olan 6. Hat (Uttara – Kamalapur), 21.26 km uzunluğunda olup, kuzeydeki Uttara semtinden güneydeki Kamalapur’a uzanmaktadır. Hat, Dhaka’nın batısındaki Turag Nehri’ne paralel olarak ilerleyip, güneydoğuya doğru Buriganga Nehri’nin rotasını takip ederek kıvrım yapmaktadır. Standart hat genişliğine sahip olan hat, Pallabhi ve Mirpur gibi yoğun bölgelerden geçen toplam 16 adet yükseltilmiş istasyondan oluşmaktadır. Kuzeyden güneye seyahat süresi yaklaşık 35 dakika olarak tahmin edilmektedir. İnşaat, depo alanı geliştirme (CP-01), depo inşaatı (CP-02), viyadük ve istasyon inşaatı (CP-03-CP-06), elektromekanik sistemler (CP-07) ve raylı sistem ve depo ekipmanları (CP-08) olmak üzere sekiz paket halinde yürütülmüştür. 24 adet altı vagonlu, hafif ve dayanıklı paslanmaz çelikten yapılmış tren seti kullanılacaktır. Her vagon 19.8m uzunluğunda, 2.95m genişliğinde ve 4.1m yüksekliğinde olup, 100 km/s azami hıza ulaşabilecektir. Güvenlik için vagonların iç ve dışına CCTV kameraları yerleştirilecek ve yüksek sıcaklık ve nemi azaltmak için her vagona iki adet klima ünitesi monte edilecektir. Her vagonda her iki tarafta dört kapı bulunmaktadır. Hat altyapısı, otomatik bilet toplama sistemleri, peron korumalı kapılar, merdivenler, asansörler ve yürüyen merdivenleri içermektedir. Her peronun uzunluğu yaklaşık 180m’dir.

Diğer Hatların Planlaması ve Uygulaması

Dhaka Metro MRT projesi, toplamda beş hat (1, 2, 4, 5 ve 6) içermektedir. 1. Hat (31.24 km), Havaalanı Hattı (19.87 km) ve Purbachal Hattı (11.34 km) olmak üzere iki rotadan oluşmaktadır. 5. Hat ise kuzey ve güney olmak üzere iki rotadan oluşmaktadır. Kuzey rotası 20 km uzunluğunda olup, Hemayetpur’dan Vatara’ya uzanmaktadır. Güney rotası ise Gabtoli’dan Aftab Nagar’a uzanacak yeraltı hattıdır. Bu hatların inşası da farklı paketler halinde yürütülmektedir ve 1. ve 6. hatlarla bağlantıları mevcuttur. Her hattın teknik detayları, istasyon sayıları ve seyahat süreleri detaylı fizibilite çalışmaları sonucunda belirlenmiştir.

Projenin Finansmanı ve Katılımcılar

6. Hattın tahmini maliyeti 2.82 milyar ABD dolarıdır. Bu maliyetin yaklaşık %75’i (2.13 milyar ABD doları) Japon Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA) tarafından sağlanırken, geri kalan %25’i (690 milyon ABD doları) Bangladeş hükümeti tarafından karşılanmaktadır. JICA ayrıca eğitim ve ön çalışmalar için de çeşitli hibeler sağlamaktadır. Diğer hatlar için de Asya Kalkınma Bankası (ADB) gibi uluslararası kuruluşlar ve özel sektör firmaları finansman sağlamaktadır. Projede, Marubeni ve L&T (elektromekanik sistemler), Kawasaki Heavy Industries (KHI) ve Mitsubishi Corporation (raylı sistemler), Pandrol (ray bağlantı sistemleri), Himachal Futuristic Communications (telekomünikasyon sistemleri), Toshiba Infrastructure Systems & Solutions Corporation (TISS) (traksiyon enerji depolama sistemleri), Sinohydro Corporation ve Italian-Thai Development (inşaat) gibi birçok uluslararası ve yerel firma yer almaktadır. Projenin hazırlık çalışmaları JICA, Almec Corporation, Oriental Consultants Global ve Nippon Koei tarafından gerçekleştirilmiştir. Çevresel etki değerlendirmesi ise NKDM Birliği tarafından yapılmıştır.

Sonuç

Dhaka Metro MRT sistemi, Dhaka şehrinin ulaşım sorunlarına kapsamlı bir çözüm sunmayı hedefleyen büyük ve karmaşık bir projedir. 6. Hattın başarılı bir şekilde işletmeye alınması, projenin sürdürülebilirliğine dair önemli bir işarettir. Ancak, projenin tamamlanması için daha birçok zorluğun aşılması gerekmektedir. Diğer hatların inşası, finansmanın sağlanması, teknolojik sorunların çözülmesi ve proje yönetiminin etkinliği, projenin başarısı için kritik öneme sahiptir. Projenin başarılı bir şekilde tamamlanması halinde Dhaka şehrinin ulaşım altyapısı önemli ölçüde gelişmiş olacak, trafik tıkanıklığı azalacak, çevre kirliliği düşecek ve ekonomik kalkınma ivme kazanacaktır. Ancak, planlama aşamasından uygulama aşamasına kadar tüm süreçlerin titizlikle yönetilmesi, beklenmedik sorunlara karşı hazırlıklı olunması ve paydaşlar arasında etkin iletişimin sağlanması, projenin uzun vadeli başarısı için hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle, projenin izlenmesi ve değerlendirilmesi süreci sürekli olarak iyileştirilmeli ve ortaya çıkabilecek sorunlara karşı önleyici tedbirler alınmalıdır. Projenin başarılı bir şekilde uygulanması, diğer gelişmekte olan ülkeler için de bir örnek teşkil edecek ve hızlı ve sürdürülebilir şehirleşmenin ulaşım boyutuna çözüm üretme konusunda önemli bir kilometre taşı olacaktır.