Maryland Purple Line Projesi: Bir Hafif Raylı Sistem Çalışması

Bu makale, Amerika Birleşik Devletleri’nin Maryland eyaletindeki Purple Line hafif raylı sistem projesini ayrıntılı olarak ele almaktadır. Projenin amacı, Bethesda ve New Carrollton şehirlerini birbirine bağlayan, çevre dostu ve entegre bir toplu taşıma çözümü sunmaktır. Projenin planlama, tasarım, inşaat, işletme ve finansman aşamaları incelenecek; teknik özellikler, kullanılan teknoloji ve proje yönetimi stratejileri ayrıntılarıyla açıklanacaktır. Ayrıca, projenin bölgesel ulaşım ağına entegrasyonu, ekonomik etkileri ve karşılaştığı zorluklar da değerlendirilecektir. Sonuç olarak, Purple Line projesinin Maryland eyaletinin ulaşım altyapısına ve bölgesel gelişmeye katkısı değerlendirilecektir ve benzer projeler için çıkarımlar sunulacaktır. Projenin başarısı, kamu-özel sektör ortaklığının (PPP) etkin kullanımı, sürdürülebilir ulaşım çözümlerinin önemi ve kapsamlı planlama süreçlerinin rolü açısından incelenecektir.

Proje Geliştirme ve Ortaklıklar

Maryland Transit Administration (MTA), Washington Metropolitan Area Transit Authority (WMATA), Montgomery ve Prince George’s ilçeleri, Maryland-National Capital Park and Planning Commission, Maryland Department of Transportation State Highway Administration (MDOT SHA) ve yerel belediyeler ile iş birliği içinde projeyi geliştirmektedir. Projenin nihai çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) 2014 yılında ABD Federal Transit Administration (FTA) tarafından onaylanmıştır. 2016 yılında MTA, Purple Line’ın 35 yıllık tasarım, inşaat, işletme ve bakımını üstlenecek olan Purple Line Transit Partners (PLTP) şirketini seçmiştir. Proje, kamu-özel sektör ortaklığı (PPP) modeliyle yürütülmektedir. Mart 2022’de Maryland Kamu İşleri Kurulu, 9,28 milyar dolar değerinde değiştirilmiş bir PPP anlaşmasını onaylamıştır. Bu anlaşma, projenin tam ölçekli inşası için 3,4 milyar dolarlık tasarım-inşaat maliyetini içermektedir.

Teknik Özellikler ve Altyapı

Purple Line, toplam 25,74 km uzunluğunda olup, çoğunlukla yer seviyesinde (at-grade) uzanmaktadır. Hat üzerinde kısa bir tünel ve üç yüksek kotlu (elevated) bölüm bulunmaktadır. 21 istasyon içermektedir; bunlardan 16’sı yer seviyesinde, 3’ü yüksek kotlu ve 2’si yer altındadır. İstasyonlar, otobüs duraklarından daha büyük ancak WMATA Metrorail istasyonlarından daha küçüktür ve yaklaşık 60 metre uzunluğunda platformlara sahiptir. Hat ayrıca 52 geçit, 4 büyük köprü ve 1 tünele sahiptir. Proje, 26 adet hafif raylı araç (LRV) kullanmaktadır. Bu araçlar, 140 feet uzunluğunda olup, ülkenin en uzun LRV’lerindendir. Her araç 400’den fazla yolcu kapasitesine sahiptir ve engelliler için özel alanlar, bisiklet rafları ve 80 yolcu koltuğu bulunmaktadır. Sessiz çalışma için özel lastik profilleri, gürültüyü azaltan tekerlek etekleri ve diğer gürültü azaltıcı özellikler kullanılmıştır.

Finansman ve Proje Yönetimi

Purple Line projesinin maliyeti büyük ölçüde federal, eyalet ve yerel fonlardan karşılanmaktadır. Özel sektör yatırımı ise 500 milyon ila 900 milyon dolar arasında tahmin edilmektedir. Proje, 2013 yılında Maryland eyalet fonlarından tasarım ve inşaat için 711 milyon dolar, 2021 yılında Amerikan Kurtarma Planı’ndan 106 milyon dolar ve 2022 yılında Transportation Infrastructure Finance and Innovation Act (TIFIA) kapsamında 1,7 milyar dolarlık federal kredi almıştır. Proje yönetimi, AECOM ve Rummel, Klepper & Kahl (RK&K) ortak girişimi tarafından yürütülmektedir. SNC Lavalin ise tasarım, mühendislik ve mimari hizmetlerini sağlamaktadır.

Sonuç

Maryland Purple Line projesi, büyük ölçekli bir kamu-özel sektör ortaklığı (PPP) örneği olarak, planlama, tasarım, inşaat ve işletme aşamalarında karmaşık zorluklar sunmuştur. Ancak, projenin tamamlanması, Bethesda ve New Carrollton arasındaki ulaşımı önemli ölçüde iyileştirecek, bölgesel ulaşım ağına entegre bir çözüm sağlayacak ve sürdürülebilir ulaşımı teşvik edecektir. Proje, 2035 yılına kadar hafta içi ortalama 56.100 yolcuya hizmet vermeyi hedeflemektedir ve yaklaşık 6.300 iş imkanı yaratması beklenmektedir. Projenin maliyet ve zaman çizelgesinde yaşanan gecikmeler ve değişiklikler, PPP modellerinin uygulanmasındaki zorlukları ve kapsamlı risk yönetiminin önemini vurgulamaktadır. Ancak, projenin başarılı bir şekilde tamamlanması, gelecekteki benzer büyük ölçekli ulaşım altyapı projeleri için önemli dersler çıkarılmasını sağlayacaktır. Projenin başarısının sürdürülebilirliği, etkili işletme ve bakım stratejileri, yolcu memnuniyeti ve sürekli iyileştirme çabalarına bağlıdır. Purple Line’ın uzun vadeli etkisi, çevresel sürdürülebilirlik, ekonomik kalkınma ve bölgesel ulaşım bağlantısının iyileştirilmesi açılarından değerlendirilmelidir. Bu projenin deneyimleri, gelecekteki hafif raylı sistem projelerinin daha etkin planlanması ve uygulanması için değerli bir kaynak olacaktır. Projenin başarıya ulaşması, entegre ulaşım planlaması, etkin kamu-özel sektör ortaklıkları ve risk yönetimi stratejilerinin önemini bir kez daha kanıtlayacaktır.