Montreal Metropoliten Hızlı Raylı Sistemi (REM): Kapsamlı Bir Bakış

Bu makale, Kanada’nın Quebec şehrinde geliştirilmekte olan 67 kilometre uzunluğundaki Reseau express métropolitain (REM) (Büyük Montreal Hızlı Raylı Sistemi) projesini detaylı olarak ele almaktadır. Projenin amacı, Büyük Montreal bölgesinde sürdürülebilir ve verimli bir toplu taşıma sistemi oluşturarak, trafik yoğunluğunu azaltmak, sera gazı emisyonlarını düşürmek ve ekonomik gelişmeye katkıda bulunmaktır. REM, tam otomatik ve %100 elektrikli hafif raylı bir metro sistemi olarak tasarlanmış olup, mevcut ray koridorları ve yollar üzerine inşa edilen yükseltilmiş ve ayrılmış bir hat üzerinde çalışacaktır. Projenin kapsamı, planlama, tasarım, inşaat, işletim ve bakım aşamalarını içermekte olup, uluslararası iş birliğine ve geniş bir uzmanlık yelpazesine dayanmaktadır. Aşağıdaki bölümlerde, REM projesinin finansmanı, altyapı detayları, operasyonel özellikleri ve projedeki paydaşların rolleri ayrıntılı olarak incelenecektir. Sonuç olarak, projenin Büyük Montreal bölgesine ve Kanada’nın toplu taşıma altyapısına olan olumlu katkıları değerlendirilecektir.

Proje Finansmanı ve İnşaat

REM projesinin tahmini maliyeti 6.9 milyar Kanada doları (yaklaşık 5.1 milyar ABD doları) olarak belirlenmiştir. Finansman, CDPQ Infra (3.33 milyar CA$), Quebec Hükümeti (1.28 milyar CA$), Kanada Altyapı Bankası (CIB) kredisi, Hydro-Quebec ve ARTM (Autorite regionale de transport metropolitain –Bölgesel Toplu Taşıma Otoritesi) tarafından sağlanmaktadır. İnşaat, Nisan 2018’de başlamış olup, Brossard ve Central istasyonları arasında ilk hat Temmuz 2023’te hizmete girmiştir. Anse-à-l’Orme ve Deux-Montagnes arasındaki ikinci kısım 2024 yılının sonunda, Montreal Havalimanı bağlantısı ise 2027 yılında tamamlanması planlanmaktadır.

Projenin mühendislik, tedarik ve inşaat (EPC) sözleşmesi, SNC-Lavalin, Dragados Canada, Groupe Aecon Quebec Ltee, Pomerleau ve EBC şirketlerini içeren Groupe NouvLR konsorsiyumuna verilmiştir. Altyapı mühendisliği ise AECOM tarafından gerçekleştirilmiştir. Raylı sistem araçları ve ilgili sistemlerin tedariki ise Alstom ve SNC-Lavalin’den oluşan Groupe des partenaires pour la mobilite des Montrealais (Groupe PMM) konsorsiyumuna verilmiştir. Bu konsorsiyum aynı zamanda sistemin 30 yıllık operasyon ve bakımından sorumludur.

Altyapı ve Teknoloji

REM, 212 adet Alstom Metropolis dört vagonlu tren setinden oluşmaktadır. Her tren seti maksimum 780 yolcu kapasitesine sahiptir (128 oturma yeri). Trenler, ortalama 51 km/s hızla ve maksimum 100 km/s hıza ulaşabilmektedir. Sistem, tam otomatik ve sürücüsüz olup, merkezi bir kontrol merkezinden yönetilmektedir. Güvenlik için video gözetim ve ray işgali tespit sistemi kullanılmaktadır. İstasyonlar, Lemay, Bisson Fortin, Perkins+Will ve Provencher Roy mimarlık firmaları tarafından tasarlanmıştır.

REM ağı dört kola ayrılmıştır: Ana hat (Brossard-Bois-Franc), Deux-Montagnes kolu (Sunnybrooke-Deux-Montagnes), Anse-à-l’Orme kolu (Des Sources-Anse-à-l’Orme) ve YUL-Havalimanı kolu (Marie-Curie-Montreal-Trudeau Havalimanı). Toplam istasyon sayısı 26’dır.

Operasyonel Özellikler ve Sürdürülebilirlik

REM, günde 20 saat, haftada 7 gün hizmet verecektir. Yoğun saatlerde trenler 3 dakika 45 saniye aralıklarla sefer yapacaktır. Sistem, mevcut metro, otobüs ağı ve banliyö trenleriyle entegre olacak şekilde tasarlanmıştır. REM, 25 yıllık bir dönemde 2,5 milyon ton sera gazı emisyonu azaltımı hedeflemektedir. Ayrıca, Montreal ve çevresindeki bölgelerdeki trafik sıkışıklığını azaltması beklenmektedir. İnşaat aşamasında 30.000’den fazla iş yaratması öngörülmektedir.

Proje Paydaşları ve Entegre Toplu Taşıma

ARTM (Bölgesel Toplu Taşıma Otoritesi), REM’i mevcut toplu taşıma sistemine entegre etmek için CDPQ Infra ile iş birliği yapmaktadır. Bu iş birliği, yolcu verileri, ücretlendirme sistemi, sefer düzenlemesi ve iletişim noktalarının geliştirilmesini içermektedir. ARTM ayrıca, 26 REM istasyonuna bilet satış ve toplama ekipmanları kurarak ücret gelirlerinin toplanması ve yönetiminden sorumludur.

Diğer önemli paydaşlar arasında, raylı sistem araçlarını sağlayan Alstom, proje yönetiminde yer alan SNC-Lavalin ve çeşitli altyapı işlerini üstlenen diğer müteahhitler bulunmaktadır. Projenin başarılı bir şekilde tamamlanması, bu paydaşların koordinasyon ve işbirliğine bağlıdır.

Sonuç

REM projesi, Büyük Montreal bölgesinin toplu taşıma altyapısına önemli bir yatırım olup, sürdürülebilirlik, verimlilik ve ekonomik gelişme hedeflerini bir araya getirmektedir. Tam otomatik ve elektrikli hafif raylı sistemi, yolcu deneyimini iyileştirirken, çevresel etkileri en aza indirecektir. Projenin zamanında ve bütçe dahilinde tamamlanması, başarılı bir uygulama için çok önemlidir. Ancak, projenin uzun vadeli başarısı, sadece teknik ve altyapısal yönlere değil, aynı zamanda yolcu memnuniyeti, etkili yolcu bilgilendirme sistemleri, entegre tarifeler ve diğer toplu taşıma modlarıyla uyumlu bir operasyonel stratejiye de bağlıdır. 2027 yılında tamamlanması planlanan proje, Montreal’in ve çevresinin ulaşım sorunlarına çözüm sunması ve bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunması bakımından büyük önem taşımaktadır. Projenin aşamalı olarak devreye alınması ve operasyonel verimliliğin sürekli iyileştirilmesi, başarılı bir uygulamanın temel taşlarıdır. Büyük Montreal Hızlı Raylı Sisteminin, şehre ve bölgeye hem ekonomik hem de sosyal açıdan büyük faydalar sağlaması beklenmektedir. ARTM ve diğer paydaşların sistemin entegre toplu taşıma ağı içerisindeki verimli çalışmasını sağlamak için yapacakları çalışmaların projenin başarısı için kritik öneme sahip olduğunu vurgulamak gerekir.