Bologna Tramvayı Projesi: Sürdürülebilir Şehircilik İçin Bir Örnek

Bologna Tramvayı projesi, İtalya’nın kuzeyinde yer alan Bologna şehrinde sürdürülebilir kentsel mobilite hedefiyle hayata geçirilen kapsamlı bir toplu taşıma yatırımını temsil etmektedir. Projenin temel amacı, Bologna metropol bölgesinde artan ulaşım ihtiyacını karşılamak, trafik yoğunluğunu azaltmak, çevresel kirliliği minimuma indirmek ve şehir sakinleri için daha konforlu ve verimli bir ulaşım sistemi sunmaktır. Bu kapsamda, birbirine entegre dört hat (Kırmızı Hat (Tram Linea Rossa), Yeşil Hat, Sarı Hat ve Mavi Hat) içeren yeni bir tramvay ağı kurulmaktadır. Proje, Avrupa Birliği’nin Paris İklim Anlaşması hedefleriyle uyumlu olarak sera gazı emisyonlarını %40 oranında azaltmayı hedeflemekte olup, 2019 yılında Bologna Büyükşehir Belediyesi tarafından kabul edilen Sürdürülebilir Kentsel Mobilite Planı (SUMP) kapsamında 500 milyon € (508,9 milyon $) yatırımla gerçekleştirilmektedir. Aşağıdaki bölümlerde, projenin teknik detayları, finansmanı, uygulanması ve beklenen etkileri detaylı olarak ele alınacaktır.

Hatların Yapısı ve Özellikleri

Bologna Tramvayı projesi, dört birbirine bağlı hat üzerinden yaklaşık 300.000 yolcuya günlük hizmet vermeyi hedeflemektedir. Her hat, şehrin farklı bölgelerini birbirine bağlayarak kapsamlı bir ağ oluşturmaktadır. Kırmızı Hat (Tram Linea Rossa), 16,5 km uzunluğunda olup, Bologna Centrale ve Borgo Panigale gibi önemli tren istasyonlarını birbirine bağlamaktadır. Bu hat, 31 durak ve üç terminalden oluşmaktadır. Yeşil Hat ise yaklaşık 7,4 km uzunluğunda olup, 18 durak ile hizmet verecektir. Sarı ve Mavi hatların güzergahları ise fizibilite çalışmaları sonucunda netleşecektir. Tüm hatlar için ortak bir ücretlendirme sistemi uygulanacak ve böylece yolcuların farklı ulaşım araçları arasında kolayca geçiş yapmaları sağlanacaktır.

Özellikle Kırmızı Hat’ın güzergahı, Via Emilia aksını takip ederek şehrin önemli noktalarına ulaşmaktadır. Merkez İstasyon’un yakınlarında iki kola ayrılan hat, bir kolu Fiera otoban gişesine, diğeri ise Michelino otoparkı ve Pilastro bölgesine ulaşmaktadır. Üçüncü bir kol ise CAAB (Tarım Fakültesi) yakınlarında sonlanmaktadır. Yeşil Hat ise Corticella’dan Due Madonne Deposuna kadar uzanmaktadır. Bu hatların tasarımında, bisiklet yollarının entegrasyonu da dikkate alınmış olup, Kırmızı Hat boyunca 12 km’lik bisiklet yolu ve 6 yeni bisiklet istasyonu planlanmıştır.

Altyapı ve Teknolojik Özellikler

Proje kapsamında, toplam 60 adet 33-35 metre uzunluğunda ve 2,4 metre genişliğinde tramvay teslimatı planlanmaktadır. Bu tramvaylar, iki uçta bulunan sürücü kabinleri, her iki tarafta bulunan iniş-biniş kapıları ve en az 205 yolcu kapasitesiyle tasarlanmıştır. Tramvaylar, mimari engellerden arındırılmış olup, gelişmiş sinyalizasyon ve kontrol cihazlarıyla donatılmıştır. Şehir merkezinde ve üst hat şebekesinin bulunmadığı bazı özel bölümlerde tramvaylar, batarya ile çalışacak ve üst hat şebekesine bağlandığında şarj olacaktır.

Proje ayrıca, yol ağının yeniden düzenlenmesini, yeni otoparkların ve aktarma merkezlerinin inşaatını da kapsamaktadır. Özellikle Borgo Panigale’deki ana depo, geniş açık alanlar, parklar, yeşil alanlar ve donatılmış bölgelere sahip yeni bir kentsel alan oluşturacaktır. Aktarma merkezleri, çevre yolları ile bağlantı sağlamakta ve çevre dostu, entegre bir ulaşım sistemi oluşturmaktadır. Gürültü kirliliğinin azaltılması için de son teknoloji kullanılacaktır.

Finansman ve İhale Süreci

Bologna Tramvayı projesi, İtalya’nın Kalkınma ve Dayanıklılık Planı (RRP) kapsamında önemli bir finansman desteği almaktadır. Kırmızı Hat, 15,1 milyon € (15,37 milyon $) ve Yeşil Hat ise 200 milyon €’dan (203,59 milyon $) fazla fon almıştır. Kırmızı Hat’ın inşası için CMB (Alstom ve Amplia ile birlikte), Yeşil Hat’ın inşası için ise yine CMB sorumluluk almıştır. Proje yönetimi, çalışmalar ve iş denetimi ise Systra İtalya tarafından yürütülmektedir. Projenin detaylı fizibilite çalışması ve tasarımı ise Systra Sotecni, Architecna Engineering, Studio Mattioli, Aegis ve Cooperative Archaeologia ortak girişimleri tarafından sağlanmıştır. Tramvayların tasarım, üretim, teslimat ve devreye alma süreçleri için ise CAF (Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles) şirketi teklif vermiştir.

Sonuç

Bologna Tramvayı projesi, sürdürülebilir kentsel mobilite hedeflerine ulaşmak için entegre bir yaklaşım sergileyen örnek bir projedir. Proje, şehrin ulaşım altyapısını modernleştirmeyi, trafik tıkanıklığını azaltmayı, çevresel kirliliği en aza indirmeyi ve vatandaşlara daha konforlu ve verimli bir ulaşım sistemi sunmayı hedeflemektedir. Dört hatlı tramvay ağı, şehir genelinde geniş bir kapsama alanı sağlayacak ve farklı ulaşım modları arasında sorunsuz geçiş imkanı sunacaktır. Projenin başarılı bir şekilde tamamlanması, Bologna’nın sürdürülebilir kentsel kalkınma hedeflerine ulaşmasına önemli bir katkı sağlayacaktır. Projenin toplam maliyeti 500 milyon € olup, İtalya’nın Kalkınma ve Dayanıklılık Planı’ndan da önemli ölçüde destek almaktadır. Kırmızı ve Yeşil hatların 2026 yılında tamamlanması ve tüm hatların 2027 yılında faaliyete geçmesi planlanmaktadır. Projenin tamamlanmasıyla, günlük 300.000 yolcuya hizmet verilmesi ve sera gazı emisyonlarında %40’lık bir azalma beklenmektedir. Projenin başarılı bir şekilde yürütülmesi, diğer şehirler için de sürdürülebilir ulaşım sistemleri geliştirmek adına bir model teşkil edecektir. Projenin teknik detayları, finansmanı ve uygulama aşamaları dikkatlice planlanmış olup, uzman kuruluşların iş birliğiyle gerçekleştirilmektedir. Bu durum, projenin başarı şansını önemli ölçüde artırmaktadır. Bununla birlikte, projenin zamanında ve bütçe dahilinde tamamlanması için olası risklerin ve zorlukların dikkatlice yönetilmesi büyük önem taşımaktadır. Projenin uzun vadeli etkilerinin izlenmesi ve gerektiğinde iyileştirmelerin yapılması da sürdürülebilirliğin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir.