COVID-19: İngiltere Demiryolu’nun Hayatta Kalma Savaşı

COVID-19 Pandemisi Sırasında İngiltere Demiryolu Sektörünün Tepkisi: Acil Önlemler Çalışması

COVID-19 pandemisi, küresel ulaşım sistemlerine benzeri görülmemiş zorluklar sundu ve Birleşik Krallık (BK) demiryolu ağı da istisna değildi. Bu makale, pandeminin yolcu sayılarında ve gelirlerindeki dramatik düşüşe BK hükümetinin yanıtını inceleyerek, tren işletme şirketleri (TİŞ) ile Acil Önlemler Anlaşmaları’nın (AÖA) uygulanmasına odaklanmaktadır. Analiz, bu anlaşmaların gerekçesini, demiryolu sektörünün mali istikrarı üzerindeki etkisini, yolcular için olan sonuçlarını ve BK’nın demiryolu işletme modelinin uzun vadeli etkilerini araştıracaktır. AÖA’nın temel özelliklerini, uygulandıkları koşulları ve büyük bir kamu sağlığı krizi karşısında hükümet müdahalesinin daha geniş bağlamını ele alacağız. Analiz ayrıca alternatif yaklaşımları ve potansiyel sonuçlarını da ele alarak, nihayetinde BK’nın bu eşsiz zorluğa verdiği tepkiyi kapsamlı bir şekilde anlamaya yöneliktir.

Demiryolu Gelirlerindeki Düşüş ve Müdahale İhtiyacı

BK genelinde karantina önlemlerinin uygulanması, demiryolu ağındaki yolcu sayılarında keskin bir düşüşe neden oldu. Tahminler, yolcu hacminde %70’e varan bir düşüşü ve buna bağlı olarak demiryolu ücreti gelirlerinde benzer şekilde önemli bir azalmayı göstermektedir. Bu durum, birçok TİŞ’i mali açıdan tehlikeli bir duruma sokmuş ve hizmet seviyelerini koruma ve operasyonel yükümlülüklerini yerine getirme yeteneklerini tehdit etmiştir. Altyapı bakımı ve personel maaşları da dahil olmak üzere yüksek sabit maliyetlere sahip demiryolu sektörünün doğası gereği, kısa vadeli bir gelir şoku yıkıcı sonuçlara yol açabilirdi. Bu nedenle, hükümetin müdahalesi, yaygın hizmet kesintilerini önlemek ve demiryolu sektörünün uzun vadeli uygulanabilirliğini sağlamak için gerekli görüldü.

Acil Önlemler Anlaşmaları: Hükümetin Kurtarma Paketi

TİŞ’lerin karşı karşıya olduğu mali krizi hafifletmek için, İngiltere Ulaştırma Bakanlığı (DfT), AÖA’ları (Acil Önlemler Anlaşmaları) uygulamaya koydu. Bu anlaşmalar uyarınca, demiryolu ağının işletilmesiyle ilgili mali risk, TİŞ’lerden geçici olarak hükümete devredildi. Bu, esasen bir hükümet kurtarma paketi oluşturarak, standart franchise anlaşmalarını ve ilgili mali mekanizmalarını askıya aldı. TİŞ’ler günlük hizmetlere devam ettiler, ancak önceden belirlenmiş küçük bir yönetim ücreti (genellikle pandemi öncesi maliyet tabanının %2’sine kadar) aldılar. Bu ücret yapısı, TİŞ’leri güvenilirlik ve zamanında çalıştırma ile ilgili performans hedeflerini korumaları için teşvik etmeyi amaçlıyordu. AÖA’nın ilk altı aylık dönemi, gelişen koşullara bağlı olarak uzatılabilir veya sona erdirilebilirdi.

Yolcu İadeleri ve Hizmet Sürekliliği

Hükümetin yanıtının önemli bir bileşeni, yolcu iadelerinin sağlanmasıydı. Önceden rezervasyon yaptırmış yolcular tam iade alma hakkına sahipken, dönem bileti sahipleri kalan geçerlilik süresine orantılı olarak kısmi iade aldılar. Bu önlem, yolcu memnuniyetsizliğini azaltmayı ve demiryolu ağına olan kamu güvenini korumayı amaçlıyordu. Ayrıca, AÖA’lar aracılığıyla TİŞ’lere sağlanan hükümet desteği, temel çalışanların işe gidip gelmelerini sağlayan ve pandemi sona erdiğinde normal operasyonlara hızlı bir dönüş için altyapıyı koruyan temel demiryolu hizmetlerinin devam etmesini sağladı. Minimum hizmet seviyesinin korunması üzerindeki vurgu, uzun vadeli kesintileri en aza indirerek sistemi hızlı bir iyileşmeye de hazırladı.

Son Çare İşletmecisi ve Uzun Vadeli Etkiler

Hükümetin müdahalesi, bir TİŞ’in AÖA’yı kabul etmeyi reddetmesi durumunda devreye girecek bir Son Çare İşletmecisi (SÇİ) hükmü içeriyordu. Hükümete ait bir kuruluş olan SÇİ, önemli mali sıkıntılar durumunda bile ağın sürekliliğini sağlayarak demiryolu hizmetinin işletmesini devralacaktı. Kısa vadeli istikrar için çok önemli olan AÖA’lar, mevcut demiryolu franchise modelinin sürdürülebilirliği konusunda uzun vadeli soruları da gündeme getirmektedir. Pandemi, özellikle öngörülemeyen koşullar dönemlerinde, büyük ölçüde ücret gelirine bağlı bir sistemin içsel kırılganlığını vurguladı. Bu, gelecekteki krizlere karşı daha büyük direnç içeren alternatif modelleri inceleyerek, demiryolu hizmetleri için uzun vadeli finansman mekanizmasının gözden geçirilmesini gerektirmektedir.

Sonuç

BK hükümetinin, COVID-19 pandemisinin demiryolu sektörü üzerindeki etkisine verdiği yanıt, TİŞ’lerin karşı karşıya olduğu ciddi mali zorlukları hafifletmek için proaktif bir yaklaşım sergilemiştir. Acil Önlemler Anlaşmaları’nın (AÖA) uygulanması, mali riski hükümete etkili bir şekilde devrederek, temel demiryolu hizmetlerinin sürekliliğini sağlamıştır. Yolcu iade planlarının dahil edilmesi, kamu güvenini korurken, Son Çare İşletmecisinin (SÇİ) kullanımı, TİŞ’lerin AÖA’ları reddettiği durumlar için bir güvenlik ağı sağlamıştır. AÖA’lar, kriz sırasında demiryolu ağının tamamen çökmesini başarıyla önlemiş olsa da, mevcut franchise modelinin kırılganlıklarını da vurgulamaktadır. Pandemi sonrası dönem, daha dirençli ve gelecekteki şoklara dayanıklı bir demiryolu sistemi oluşturmak için alternatif finansman stratejilerini dikkate alarak, bu modelin kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesini gerektirmektedir. Hükümet müdahalesi ile demiryolu hizmetlerini yürütmede özel sektörün rolü arasındaki denge, verimlilik, mali istikrar ve yolcu memnuniyeti gibi faktörleri dikkate alarak dikkatlice değerlendirilmelidir. Bu krizden alınan dersler, BK’nın demiryolu ağını benzeri görülmemiş olaylara karşı daha iyi korumak için gelecekteki politikaları bilgilendirmelidir.