Jakarta-Bandung Yüksek Hızlı Demiryolu Projesi: Bir Teknik Değerlendirme

Bu makale, Endonezya’nın başkenti Jakarta ile Bandung şehirlerini birbirine bağlayan Jakarta-Bandung Yüksek Hızlı Demiryolu Projesi’nin (YHD) teknik yönlerini, inşaat aşamalarını ve ekonomik etkilerini detaylı bir şekilde ele almaktadır. Proje, Çin’in “Kuşak ve Yol” girişiminin önemli bir parçası olup, ülkenin altyapı gelişimi ve ekonomik büyümesine önemli katkılar sağlamayı hedeflemektedir. Projenin başarıya ulaşması, Endonezya’nın ulaşım altyapısını modernize etmesi ve bölgesel gelişime katkıda bulunması bakımından kritik öneme sahiptir. İnşaat sürecinde yaşanan gecikmeler, maliyet artışları ve teknolojik zorluklar gibi faktörler ele alınarak, projenin sürdürülebilirliği ve gelecekteki benzer projeler için dersler çıkarılmasına odaklanılacaktır. Ayrıca projenin çevresel etkileri ve sosyal etkileri de değerlendirilecektir. Projenin tamamlanmasıyla beklenen ekonomik getiriler ve bölgesel kalkınmaya olan katkılar analiz edilecektir.

Projenin Gelişimi ve Finansmanı

PT Kereta Cepat Indonesia China (KCIC) ortak girişimi tarafından yürütülen Jakarta-Bandung YHD projesi, 2015 yılında Endonezyalı devlet şirketleri konsorsiyumu ve Çin Railway International (CRI) arasında imzalanan bir anlaşma ile başlatılmıştır. Endonezya %60, Çin ise %40 hisseye sahiptir. Proje, başlangıçta Japonya tarafından da teklif edilmiş, ancak Çin’in kefaletsiz kredi sunması nedeniyle Çin’e verilmiştir. İnşaat 2016’da başlamış ancak COVID-19 pandemisi nedeniyle gecikmeler yaşanmıştır. Proje, Çin Kalkınma Bankası tarafından büyük ölçüde finanse edilmekte olup, geri kalanı ortak girişim ortakları tarafından karşılanmaktadır. 40 yıllık vade ve 10 yıllık ödemesiz dönem içeren bir kredi anlaşması yapılmıştır. 2022 yılında Endonezya hükümeti, projenin hızlandırılması için PT Kereta Api Indonesia’ya (PT KAI) 274 milyon dolarlık ek fon sağlamıştır. Bu durum, projenin finansal sürdürülebilirliğinin sağlanması için gerekli olan çeşitli kaynakların bir araya getirildiğini göstermektedir.

İnşaat Aşamaları ve Teknik Özellikler

Toplam 142,3 km uzunluğundaki hat, 200-350 km/sa hızlara ulaşacak yüksek hızlı trenlere ev sahipliği yapacaktır. Hat, 112,8 km’lik balastlı ve 166,6 km’lik balastsız raylardan oluşmaktadır. Yaklaşık 30.177 adet döşeme rayı kullanılmıştır. Günde ortalama 44.000 yolcu taşıma kapasitesi hedeflenmektedir. Hat üzerinde 4 istasyon (Halim, Karawang, Padalarang, Tegalluar) ve Tegalluar’da bir depo bulunmaktadır. 13 adet tünel ve viyadükler inşa edilmiştir. Trenlerin elektrik beslemesi, Haziran 2022’de kurulumuna başlanan Hava Hatlı Sistemi (Overhead Catenary System – OCS) ile sağlanacaktır. Viyadüklerin inşası için 2.000’den fazla kiriş kutusu kullanılmış olup, tüm tüneller 2022 Haziran ayında tamamlanmıştır.

Projede kullanılan trenler, Çinli üretici CRRC Qingdao Sifang tarafından geliştirilen CR400AF tipi elektrikli çoklu üniteler (EMUs) olup, 11 adet sekiz vagonlu EMU temin edilmiştir. Trenlerin tasarımı Endonezya’ya özgü Komodo ejderhasından ilham alınmıştır.

Sinyalizasyon ve Kontrol Sistemleri

Projede, GSM-R kablosuz iletişimine dayalı Çinli bir tren kontrol sistemi olan CTSC-3 sistemi kullanılmaktadır. 900 MHz frekansında çalışan bu sistem, tren ve kontrol merkezi arasında çift yönlü iletişimi sağlar. Sistemin temel bileşenleri; araç üstü ekipmanları, hat kenarı ekipmanları ve Tegalluar’daki merkezi trafik kontrol (CTC) merkezidir. Güvenlik açısından, yol boyunca CCTV kameraları, tehdit algılama sensörleri, afet izleme terminali ve yıldırımdan koruma sistemi (LPS) yer almaktadır. Ayrıca, yabancı cisim koruma sistemi, deprem, yağmur ve şiddetli rüzgar tehditlerini tespit etmek için sensörler kurulmuştur.

Sonuç

Jakarta-Bandung Yüksek Hızlı Demiryolu projesi, Endonezya’nın ulaşım altyapısına önemli bir katkı sağlamayı hedefleyen büyük ölçekli bir girişimdir. Projenin başarılı bir şekilde tamamlanması, Jakarta ve Bandung şehirleri arasında seyahat süresini önemli ölçüde azaltacak, yolcu konforunu artıracak ve ekonomik büyümeyi destekleyecektir. Ancak, proje inşaat aşamalarında yaşanan gecikmeler ve maliyet artışları gibi zorluklarla karşılaşmıştır. COVID-19 pandemisi, inşaat çalışmalarında önemli bir gecikmeye neden olmuştur. Projenin finansmanı, Çin Kalkınma Bankası’ndan sağlanan uzun vadeli kredi ile sağlanmıştır. Bu durum, projenin finansal sürdürülebilirliğini etkileyebilecek riskleri beraberinde getirir. Projenin teknik özellikleri, yüksek hız tren teknolojileri, gelişmiş sinyalizasyon ve kontrol sistemleri ve güvenlik önlemlerinin kullanılmasını içermektedir. CR400AF tipi elektrikli çoklu ünitelerin (EMU) kullanımı, yüksek yolcu kapasitesi ve konforlu bir seyahat deneyimi sunmayı hedeflemektedir. Projenin tamamlanmasıyla, Jakarta ve Bandung arasında seyahat süresi 3-5 saatten 36 dakikaya düşürülmesi hedeflenmektedir. Günlük ortalama 44.000 yolcu taşıma kapasitesi ve bölgesel ekonomik kalkınmaya önemli katkılar beklenmektedir. Proje, alt yapı gelişimi, istihdam yaratma ve çevresel etkiler gibi çeşitli boyutlarıyla değerlendirildiğinde, benzer projeler için önemli dersler içermektedir. Gelecekteki benzer projelerin planlama ve uygulama aşamalarında, olası risklerin daha etkin bir şekilde yönetilmesi, şeffaflık ve yerel paydaşların daha fazla katılımının sağlanması kritik önem taşımaktadır.