İspanya’da Demiryolu Liberalleşmesi: Altyapı ve Yeni Fırsatlar

İspanya’da Demiryolu Sektöründe Liberalleşme Hamlesi: İkinci Fazın Kapıları Açılıyor

İspanya demiryolu sektörü, yolcu taşımacılığında liberalleşme sürecinin ikinci fazına hazırlanıyor. Adif ve Adif AV (İspanya Demiryolu Altyapı Yöneticisi ve Yüksek Hızlı Demiryolu Altyapı Yöneticisi) tarafından hazırlanan çerçeve, 2026 yılında operatörlerin erişim başvurularını kabul etmeye başlayacak. Bu önemli adım, demiryolu ağının daha rekabetçi ve verimli hale getirilmesini amaçlıyor. Madrid merkezli olarak; Galiçya, Asturias/Kantabria ve Cádiz/Huelva gibi bölgeleri kapsayan yeni koridorların açılması, sektörde büyük bir heyecan yaratıyor. Bu makalede, İspanya’daki demiryolu liberalleşme sürecinin ikinci fazını, getireceği fırsatları ve sektördeki etkilerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Yeni Koridorlar, Yeni Fırsatlar

İspanya’da demiryolu yolcu taşımacılığının liberalleşme sürecinin ikinci fazı, Madrid’den hareketle Galiçya, Asturias/Kantabria ve Cádiz/Huelva bölgelerine uzanan önemli koridorları kapsayacak. Bu koridorların açılması, rekabetin artması ve yolculara daha fazla seçenek sunulması anlamına geliyor. Operatörler, 2026 yılından itibaren bu koridorlarda hizmet verebilmek için başvurularını yapabilecekler. Bu süreç, sektördeki oyuncular arasında rekabeti artırarak hizmet kalitesini yükseltmeyi hedefliyor. Aynı zamanda, farklı demiryolu şirketlerinin bu koridorlarda faaliyet göstermesi, yolculara daha çeşitli sefer saatleri ve fiyatlandırma seçenekleri sunacak.

Ağ Bildirimi ve Düzenleyici Çerçeve

İspanya’daki demiryolu liberalleşme sürecinin düzenlenmesi, hem Adif ve Adif AV’nin Ağ Bildirimi (NS) yoluyla hem de Ulusal Piyasalar ve Rekabet Komisyonu (CNMC) denetimi altında yürütülmektedir. 2026 yılında güncellenecek olan Ağ Bildirimi, operatörlerin sürece ilişkin gözlemlerini sunmalarına olanak sağlayacak. CNMC (Ulusal Piyasalar ve Rekabet Komisyonu), demiryolu sektörüne ilişkin kanunlar çerçevesinde süreci denetleyecek ve düzenlemeler getirecek. Ağ Bildirimi’nde, çerçeve kapasite teklifi, tren işletimi için uygun zaman dilimleri, tarifeler ve sürecin işleyişine dair kurallar yer alacak. Bu, şeffaf ve adil bir rekabet ortamının sağlanması için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

Kapasite ve Çerçeve Anlaşmalar

İspanya’daki ikinci aşama demiryolu yolcu taşımacılığı liberalleşmesi, günde 72 yeni seferin eklenmesini öngörüyor. Bu kapsamda, Madrid-Galiçya hattında günde 32, Madrid-Asturias/Kantabria hattında 24 ve Madrid-Cádiz/Huelva hattında 16 sefer düzenlenmesi planlanıyor. Demiryolu şirketleri, yatırım güvenliğini sağlamak, optimal tarife ve operasyonel planlama yapabilmek amacıyla Adif/Adif AV ile çok yıllı çerçeve anlaşmaları yapmaya davet ediliyor. Bu anlaşmalar, sektördeki oyunculara uzun vadeli bir vizyon sunarak, demiryolu yatırımlarını teşvik edecek ve hizmet kalitesini artıracaktır. CNMC’nin gözetiminde yürütülecek olan sürecin, 2027 sonunda çerçeve anlaşmalarının imzalanmasıyla tamamlanması öngörülüyor.

Pazar Etkisi ve Genişleme

Yolcu taşımacılığının liberalleşmesi, demiryolu koridorlarında talebin önemli ölçüde artmasına neden oldu. Özellikle üç operatörün hizmet verdiği hatlarda bu artış daha belirgin şekilde gözlemleniyor. İlk kapasite teklifi 15 ili kapsarken, ikinci faz ile birlikte 13 il daha sürece dahil edilecek ve nüfusun yaklaşık %70’ine hizmet verilecek. Bu genişleme, daha fazla insanın demiryolu ulaşımını tercih etmesini sağlayacak ve demiryolu sektörünün büyümesine katkıda bulunacaktır. Rekabetin artması, bilet fiyatlarında düşüşe ve daha kaliteli hizmet sunumuna yol açarak yolcu memnuniyetini de artıracaktır.

Sonuç

İspanya’daki demiryolu yolcu taşımacılığında liberalleşme süreci, sektör için önemli bir dönüm noktasıdır. Birinci fazın başarıyla tamamlanmasının ardından, ikinci fazın başlamasıyla birlikte daha fazla koridorun açılması, rekabetin artması ve yolculara daha iyi hizmet sunulması hedefleniyor. 2020’de üç yolcu treni operatörü ile çerçeve anlaşmalarının imzalanması, bu sürecin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Gelecekte, demiryolu ağının genişlemesi ve daha fazla şirketin sektöre dahil olmasıyla birlikte, demiryolu ulaşımının İspanya’da daha da popüler hale gelmesi bekleniyor. Bu durum, çevre dostu ulaşım alternatiflerinin yaygınlaşmasına ve ülkenin sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlayacaktır.